Zet twee intellectuelen (de een Zomergast en hooggeleerd, de 
ander ingetogen presentator maar even erudiet als stijlvol) met een voorliefde voor de Grote Vragen des levens tegen over elkaar en laat ze drie uur lang vrij dobberen in het troebele water van het menselijk bestaan. Als reddingsboei is daar af en toe een kort fragment, geheel toegespitst op de expertise van de Zomergast en zodra de onderwerpen aan het filosofische raken, herkent de Zomergastenpresentator zijn passionele reflexen en vergeet hij bij vlagen zijn rol als gespreksleider. Het resultaat is de een-na-laatste Zomergasten-aflevering waarin de socioloog Willem Schinkel te gast was.
Nadeel van dergelijke opeenstapelingen van hooggeleerdheid en liefde voor de wetenschappelijke analyse was dat het voor de kijkende leek al snel een college sociologie werd. Een dergelijke academische vertoning zagen we al eerder bij Christine van Broeckhoven, die verstand heeft van cerebraal verval en Ad Verbrugge, die een Zomergasten-aflevering liet stranden in een complex college Heidegger (Joris Luyendijk destijds: “Waar ben ik je eigenlijk kwijtgeraakt Ad?”).
Door de aard van de fragmenten, ze waren uitgezocht als kapstok voor de sociologische discussie en niet zozeer als verbeelding van de Zomergast zijn persoonlijke belevenis, bleef het geheel analytisch, pragmatisch en misschien wel programmatisch. Het duurde twee uur voor er ook persoonlijke noten werden gekraakt, maar die waren veelzeggend. Schinkel kreeg het voelbaar benauwd toen hij toegaf ernstig gepest te zijn in zijn jeugd. Te moeten opbiechten op nationale televisie dat je tot aan de universiteit geen vrienden hebt gehad, vraagt veel zo niet alles van de menselijke ziel die een leven lang alles heeft aangewend om forten, muren en palissades te kunnen bouwen teneinde volledig veilig te zijn voor de boze pestkoppen uit de jeugd.
Het lukte Bas Heijne dan ook niet de ingeslagen weg van psychologische analyse vol te houden. Het moment waarop de ophaalbrug werd opgehaald en de gast zich weer terugtrok in zijn zwaarbewaakte fort van academische verdichting was het moment waarop Heijne vroeg naar dingen waar Schinkel spijt van had. “Daar wil ik liever niet op ingaan”, zei Schinkel, en hij dook in zijn loopgraaf. Heel even was de Zomergast een kleine schooljongen, een kwetsbaar mens, raakbaar. Heel even. Daarna was het de universitair docent, ongetwijfeld de hoogleraar in spé, emotioneel onbereikbaar en, vooral dat, onaanraakbaar.
Het gesprek tussen de beide heren was bij vlagen meer dan geanimeerd. Naar aanleiding van een fragment met daarin het debat tussen de filosofen Foucault en Chomsky, ontspon zich een serieuze discussie. Heijne als filosoof die de menselijke natuur liever ziet waar Chomsky hem plaatst en Schinkel de systeemdenkende structuralist die zei geen adept te zijn van Foucault, maar ten minste zwaar leunt op diens filosofische theorieën. Mooi om te zien hoe twee bewezen intellectueel zwaargewichten voor even vergeten dat ze in een uitzending zitten en hun persoonlijke stellingnamen te vuur en te zwaard verdedigen.
Liefhebbers van theorie en analyse zullen zonder twijfel geïnspireerd zijn door deze Zomergasten-uitzending. De boeken van Schinkel zullen een nieuwe druk ingaan (al was het maar de door Bas Heijne aangeprezen dunne light-versie van Schinkel’s Denken in een tijd van sociale hypochondrie), en vooral op internet zullen boze haters van de multiculturele samenleving hun zwaarden op tafel leggen om die “linkser dan linkse” socioloog eens flink mee te fileren.
De kijkers echter die kwamen om meer te zien van Willem Schinkel dan zijn teksten moeten teleurgesteld weer zijn afgedropen: Willem Schinkel bestaat niet. Willem Schinkel is slechts een verzameling van zijn eigen theorieën. Willem Schinkel transcendeert niet alleen de samenleving die hij minutieus beschouwt, maar ook zijn eigen bestaan. En dat bestaan is nou juist een cruciaal punt in een uitzending van Zomergasten.
De Zomergasten-recensies zijn een product van Bert Brussen.
Met deze recensie ben ik het helemaal eens. Schinkel was vrijwel totaal afwezig. Nu hoeft iemand zich niet bloot te geven. Maar als er bijna sprake is van een defensieve houding, kan dat systeemdenken daar dan niet mee samenhangen?
Mij viel op dat hier een sociologie herleefde zonder agens, zonder actor. Niet eens het lichaam was aanwezig (en dat voor een Bourdieu-fan). De actor ontbrak niet in zijn boek over geweld. Waar is hij gebleven? En hij ontbrak dus ook in zijn minieme autobiografische excercitie. Waarom liet hij een sociologie zien die ik niet meer voor mogelijk had gehouden? Waarom deze overdaad aan analyse op een abstractieniveau waar niemend aan kon,ook Heijne niet….Waarom alleen ‘perspectieven’ zonder echt uitzicht? Heeft iemand een idee? Waarom werden we zo uitvoerig getracteerd op zijn eigen hypochondrie?
Sorry in de hij “onbtbrak dus ook in zijn….exercitie” moet niet bij.
SBS heeft mails binnen gekregen waarin fans vragen om de terug keer van de oud SBS soap Goudkust.
Als bewijs lever ik een mail mee die eerder vandaag binnen is gekomen bij de publieksvoorlichting.
SBS heeft eerder met The Bold bewezen de wensen van kijkers te respecteren. Fans van Goudkust hopen met hun mails de zelfde reactie te krijgen. Houd SBS woord? Luisteren ze naar hun kijkers en Komt de soap terug? Of waren het maar loze woorden voor The Bold pr?
Voor de zekerheid, mail ook naar
[email protected]
Om de terug keer van Goudkust te steunen!
MAIL:
Geachte Meneer/Mevrouw,
Ik was in mijn Tiener jaren altijd een groots fan van de SBS soap, Goudkust. Eerlijk gezegd was dat voor mij de soap der soaps. En ik keek dagelijks ook zowel ONM op Veronica destijds en GTST bij RTL4, dus kon een aardig de soap vergelijken. Ik heb het altijd betreurd dat de soap geindigd is, en het einde wat de soap ooit gekregen heeft was de soap niet waardig. Ik weet zeker dat wanneer Goudkust herhaald zal worden ik weer een vaste kijker ben. En hopenlijk met mij nog vele andere oude en nieuwe kijkers. Wanneer de soap aanslaat zou het mischien ook rendabel zijn om een volwaardig einde aan de serie te draaien, of in het mooiste geval een nieuw seizoen?
Ik hoop dat u een plek kan vinden in uw programmering waar de soap ook alle kansen krijgt uit te groeien tot de hooggewaardeerde serie waavan ik weet dat die het kan worden. Hopenlijk kunt u gehoor geven aan de vraag van een verstokte soap fan, die graag z’n serie nog eens terug zou zien. Mocht er nou niet genoeg animo zijn om de soap op te nemen in de programmering. Is het dan mischien een idee de soap, net als GTST (RTL4) en het Glazenhuis (TROS, AVRO, BNN) uit te brengen in een collecters item dvdbox.
Bedankt voor uw tijd, en ik hoop zo spoedig mogenlijk een reactie te gemoed te kunnen zien.
Met vriendelijke groet,
########## (uit privacy overwegingen is de naam niet zichtbaar)
—————————————————————————————-
Wat geestig Paul Voestermans, ik vind jouw reactie onbegrijpelijker en abstracter dan de uitzending zelf…
Hoewel het bij vlagen erg theoretisch bleef, vond ik het toch leerzaam en boeiend naar iemand te luisteren die afstand kan en wil nemen van werkelijk alles. Zo neem je ook je eigen vastgeroeste opvattingen weer eens onder de loep. Soms kreeg ik de behoefte uit te roepen: “Maar leg mij dan eens uit hoe ik uw theorieën toepas in het dagelijks leven meneer Schinkel?” Het was inderdaad jammer -zoals opgemerkt door de recensent- dat Bas Heijne genoegen nam met ‘daar wil ik verder niet over uitwijden’. Heijne had daar via een omweg op terug moeten komen. Nu blijft die prangende vraag: heeft hij wraak gepleegd op de pester of op een willekeurige passant? En vooral, heeft Willem Schinkel genoten van dat eventuele geweld?
Ik heb vol aandacht gekeken naar de uitzending. Het had inderdaad een hoog academisch gehalte, maar dat was een verademing bij wat we een zondag eerder zagen – bij de warrige Annemarie Prins. Ben zelf zeer gelukkig met moeilijke televisie, moeilijke onderwerpen, moeilijke vraagstukken: laat het maar even kraken in de bovenkamer. Leerzaam ook. Het valt me wel op dat er weinig tv-fragmenten echt nog verbazen of ontroeren. In mijn beleving was dat bij eerdere edities van Zomergasten (tot vier jaar geleden) een stuk indringender. Maar goed, ook chapeau voor Bas Heijne. Hij heeft zich als gastheer een prettige onderdanige rol aangemeten. En heel natuurlijk ook…
Annemiek heeft gelijk….Maar mijn opmerking was voor sociologen bedoeld.Maar ik ka het wel uitleggen. Sociologen gaan ervan uit dat er kenmerken zijn die buiten de handelende mensen om bepalend zijn voor gedrag. Bovendien nemen ze aan dat de som groter is dan de delen en dat je daaromeen bovenindividueel standpuntb moet innemen. Zo is in een wijk met veel werklozen de sfeer anders rond werk dan in een wijk met allemaal werkenden en dus is wonen in zo’n wijk met allemaalwerkenden motiverender.
Allemaal goed en wel maar je wilt wel snappen hoe dat in zijn werk gaat. Maar daarover gaat de sociologie niet. Ook Willem Schinkel had het heel vaak over dat mensen die collectief uitgaan van een scheidslijn tussen buitenstaanders en insiders ongemerkt meedoen aan een droomsamenleving. Ik vraag dat mij af. Dat noemik sociologenpraat waarbij er geen oog is voor mensen die zelf dingen doen.
Maar goed, ik genoot zo af en toe ook hoor, dus leg wat ik zeg niet – laat ik zeggen -’zeikerig’ uit. Beter dit dan de andere onzin op TV, mee eens, Marco!
Bestaat Willem Schinkel niet? Hoezo emotioneel onbereikbaar? Forten en muren? Opmerkelijk dat het bestaan van een mens door de kijkers of althans door Bert Brussen pas wordt erkend wanneer hij emoties toont. Leer je iemand anders niet kennen? In hoeverre moeten die emoties dan worden getoond? Wat werd er dan verwacht? Je nodigt een hooggewaardeerde socioloog uit en verwacht in een diepte interview dat de nadruk op zijn emoties wordt gelegd in plaats van de door hem zelf aangereikte persoonlijke verbeeldingen en verbeeldingen in het kader van de sociologie. Waarom is het nodig om meer van Willem Schinkel’s emoties bloot te stellen, over waarom hij gepest zou zijn, wanneer we genoeg van Willem Schinkel leren kennen doordat hij zijn zienswijze uit op televisie. Ook is “Zomergasten” een hoogstaand programma waar er vanzelfsprekend meer zou moeten worden besproken dan iemand zijn emoties om diegene te leren kennen. Ik vond het een leerzame aflevering van zomergasten.
Ik heb heel erg genoten van Zomergast Willem, vond hem niet emotioneel onbereikbaar.
Zijn pertinente weigering (en gelaatsuitdrukking) om dieper op emotioneel gevoelige zaken in te gaan gaven mij meer dan genoeg inzicht in de lading en impact van deze gebeurtenissen.
Bewonderenswaardig dat hij juist vanwege deze impact zaken toch wetenschappelijk en met gepaste afstand blijft benaderen.
Deze man is door zijn buitengewone intelligentie waarschijnlijk altijd een buitenbeentje, en eenzaam geweest. Een goede reden voor domme mensen om hem als jongen helemaal in elkaar te trimmen.
Ik heb helaas de uitzending niet geheel kunnen zien, maar wel delen daarvan. Het viel mijn vriendin en mij op dat Bas Heijne zijn gast niet altijd leek te begrijpen. ‘Ja, ja’ zei hij dan en stelde vervolgens een vraag waar Schinkel niets mee kon. Kreeg, mede door de verbale en non-verbale reacties van Schinkel, de indruk dat hij zich niet altijd begrepen wist door de presentator.
Was dat jullie indruk ook?
Overigens: ga er maar aan staan, live zo’n programma presenteren met een gast van dat kaliber.
En wat betreft die emoties van Schinkel: ik vind het boeiender om iets van de man te leren over de wereld om mij heen dan over zijn persoonlijke zielenroerselen.
“Nadeel van dergelijke opeenstapelingen van hooggeleerdheid en liefde voor de wetenschappelijke analyse was dat het voor de kijkende leek al snel een college sociologie werd”. Ik vond dat juist een enorm voordeel. Dit is zo veel malen beter dan de uitzending met Heleen van Rooijen, Junkie XL of Theo Maassen. Dat het niet helemaal strookt met het uitgangspunt van Zomergasten, is een detail.
gekeken naar het beschamende optreden van rita verdonk in knevel en van den brink gisteravond?
ik begreep ineens wat willem schinkel bedoelde met zijn opvatting over integratie.
Een recensie vol met huis, tuin en keuken psychologie, met een niveau gelijk aan Dr Phill.
Heeft Bart niet kunnen bedenken, dat wanneer er een socioloog in een programma verschijnt omdat hij socioloog is, het onderwerp vooral de sociologie zal zijn?
Ik vind de gedachten van Schinkel interessanter dan zijn persoonlijke achtergrond.
Wellicht dat Bart liever een RTL-boulevard aflevering had gezien?